Koeficienti i inteligjencës (IQ), i cili tradicionalisht përdoret për të matur inteligjencën, ka evoluar duke përfshirë aftësi të tilla si mendimi kritik dhe kreativiteti, duke rishikuar kështu konceptin e inteligjencës në ditët tona.
Për shumë dekada, inteligjenca përcaktohej kryesisht nga një numër: IQ.
Megjithatë, shkenca e psikologjisë u zgjerua dhe filloi të shqyrtojë se si të menduarit kritik, kreativiteti dhe përshtatshmëria janë gjithashtu karakteristika të inteligjencës së jashtëzakonshme.
Duke kuptuar se si matet inteligjenca dhe cilat janë manifestimet e saj më të zakonshme, ne mund të “shkatërrojmë” stereotipet dhe të riformulojmë konceptin e inteligjencës në shekullin e 21-të.
Cilat janë cilësitë karakteristike të njerëzve inteligjentë, sipas ekspertëve të psikologjisë?
Përtej numrave, shkenca ka identifikuar një sërë karakteristikash psikologjike dhe të sjelljes të vëzhguara tek njerëzit me inteligjencë të jashtëzakonshme. Këto karakteristika nuk janë gjithmonë të lidhura me suksesin akademik, por me mënyrën se si ata merren me sfidat e përditshme dhe përpunojnë informacionin.
Një nga karakteristikat më të zakonshme është karakteri i hapur. Sipas një studimi të botuar në Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, karakteri ekstrovert lidhet me të menduarit shpikës, ndjeshmërinë, kuriozitetin e qëndrueshëm dhe pranimin e vlerave jo tradicionale.
Kurioziteti gjithashtu zë një vend qendror. Revista shkencore Neuron raportoi se rritja e kuriozitetit lidhet me kujtesën më të mirë dhe aftësinë më të madhe të të mësuarit, për shkak të aktivizimit të qarqeve nervore të lidhura me kënaqësinë.
Kreativiteti është gjithashtu një karakteristikë kryesore. Sipas një studimi në Journal of Experimental Psychology, kreativiteti bazohet në sistemet nervore të lidhura me inteligjencën, duke shpjeguar ekzistencën e formave specifike të inteligjencës, siç është muzika, sipas Hoëard Gardner.
Njerëzit e zgjuar mësojnë nga gabimet e tyre dhe janë shumë të adaptueshëm.
Inteligjenca emocionale është gjithashtu një element i rëndësishëm i profilit të njerëzve inteligjentë.Kjo përfshin aftësinë për të menaxhuar emocionet tuaja dhe për të zhvilluar ndjeshmëri për të tjerët.
Një karakteristikë tjetër është vetëdija për kufizimet. Ndryshe nga ata që mbivlerësojnë aftësitë e tyre, studimet e Justin Kruger dhe David Dunning kanë treguar se më të aftët priren të nënvlerësojnë performancën e tyre, e cila njihet si efekti Dunning-Kruger.
Humori, veçanërisht humori i zi, lidhet gjithashtu me IQ më të lartë. Në një studim të vitit 2017 nga studiues austriakë, u zbulua se personat që e vlerësojnë këtë lloj humori zakonisht kanë inteligjencë të zhvilluar.
Njerëzit inteligjentë shpesh shijojnë vetminë. Sipas një studimi të psikologut Satoshi Kanazawa, personat me IQ më të lartë raportojnë më pak kënaqësi me jetën shoqërore, gjë që tregon një preferencë për të menduar më shumë reflektues.
Mendimi kritik plotëson këtë grup karakteristikash. Në një studim tjetër, Kanazawa e kombinoi këtë mënyrë të menduari me një largim nga besimet tradicionale dhe fetare, duke treguar një tendencë më të madhe për analizë logjike dhe pavarësi të mendimit.
